آیا مرورگر بریو می‌تواند مشکلات اینترنت را حل کند؟

برای آنکه بفهمید این روزها چیزی به‌عنوان گشت و گذار ساده در اینترنت وجود ندارد، حتما لازم نیست مستند «هک بزرگ» (The Great Hack) را نگاه کرده باشید. حتی اگر این مستند را ندیده باشید، احتمالا این قبیل حرف‌ها را شنیده‌اید که بسیاری از شرکت‌های بزرگ اینترنتی اطلاعات شما را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را می‌فروشند. در این مقاله که از وان‌زیرو انتخاب شده، به نقش مرورگر بریو در حل معضلات کنونی اینترنت نگاهی خواهیم انداخت.

بله فیس‌بوک، گوگل، آمازون و علی بابا، غول‌های عصر امروز ما هستند که اطلاعات ما را می‌فروشند. در بحبوحه انتخابات سال ۲۰۱۶، مرکز بررسی‌های آماری کمبریج اعلام کرد که ۵,۰۰۰ داده مختلف در خصوص هر فرد بالغ در ایالات‌متحده در اختیار دارد؛ این یعنی داده‌های کافی برای آنکه انتخاب دقیق هر فرد در مسائلی از قبلی انتخابات را تعیین کرد. تا به اینجا ماکیاولیست‌ها از این فرصت استفاده کرده و دست موسسه آماری کمبریج و هکرهای روسی را در یک کاسه می‌دانند؛ اما می‌توان گفت که سر و صدای سال ۲۰۱۶ از عواقب این مشکل بود نه دلیل آن. این مسئله که ما حجم گسترده‌ای از داده‌ها را در اختیار شرکت‌های بزرگ اینترنتی قرار می‌دهیم، همچنان دیده می‌شود. داده‌هایی که معمولا توسط افرادی با نیات نه چندان مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرند و منتشر می‌شوند.

اما چرا؟ فیس‌بوک و گوگل، کسب و کار خود را پیرامون جمع‌آوری و رصد کردن اطلاعات شما بنا نهاده‌اند. جای افسوس دارد که هنوز نتوانسته‌اند حسن نیت خود را در نگه‌داری از این داده‌ها اثبات کنند.

زمانی که شرکت‌های بزرگ در دره سیلیکون با عجله و با چنان ذوقی به دنبال انحصاری کردن اقتصاد داده‌ها هستند، برخی از تازه واردان نیز ایده دگرگون سازی سیستم را در سر دارند. یکی از این شرکت‌های تازه وارد «بریو» (Brave) است که با معرفی مرورگری تازه، نام خود را بر سر زبان‌ها اندخته است.

مرورگر بریو بر پایه حفظ حریم شخصی و امنیت داده‌های کاربران ایجاد شده است. مروگر بریو به صورت پیش‌فرض جلوی تبلیغات، کوکی‌ها و ترکرها (ردگیر) را می‌گیرد. بریو اتصالات HTTPS را بر اتصالات HTTP ارجحیت داده و ادعا می‌کند که تمامی بدافزارها و عملیات‌های فیشینگ را متوقف می‌کند. بریو به صراحت اعلام می‌کند:

استفاده از داده‌های شخصی شما ارتباطی با کار ما ندارد.

بریو همچنین قابلیتی ارائه می‌کند که به‌وسیله آن می‌توانید در آن‌واحد دستگاه‌های ردگیری که توسط وب‌سایت میزبان به شما متصل می‌شوند را شناسایی کنید. تنها پس از بازدیدی ساده از وب‌سایت «یوتیوب»، مشخص شد که بریو تنها در عرض ۱۰ ثانیه ۲۳ ردگیر مختلف را پیدا کرد. برخی از این ردگیرها توسط یوتیوب و گوگل و برخی دیگر توسط وب‌سایت‌های سوم شخص کنترل می‌شدند.

بریو ادعا می‌کند که تمامی دستگاه‌های ردگیر را شناسایی می‌کند و جلوی آنها را می‌گیرد؛ این یعنی سرعت بارگزاری صفحات بیشتر می‌شود، هزینه ترافیک داده‌های شما نیز کاهش می‌یابد. همچنین در هنگام وب‌گردی با تلفن‌همراه نیز دیگر لازم نیست نگران اسکریپت‌های ردگیری باشید که به صورت مخفی عمل می‌کنند.

می‌توان گفت فلسفه بریو در خصوص امنیت و حفظ حریم شخصی با فیس‌بوک و گوگل از پایه متفاوت است. به گفته بریو، این مروگر هیچ گونه داده‌ای از گشت و گذار شما در اینترنت بر روی سرورهایش ذخیره نمی‌کند. این در حالی است که بریو شرکتی نیست که مرتب به رویکرد رقبا خرده بگیرد.

فلسفه اجرایی بریو در واقع تحقق مسائلی است که شرکت‌های بزرگ در خصوص حفاظت از داده‌های کاربران موفق به انجامش نشده‌اند. موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانید «برندن ایک»، مدیرعامل بریو، پیش‌تر به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران «فایرفاکس» شناخته می‌شده و این شرکت را ترک کرده است. فهمیدن این مسئله که بریو بر پایه ساخت دوباره اینترنت ایجاد شده، ساده است. ایک در خصوص فیس‌بوک و گوگل می‌نویسد:

مسئله تنها در خصوص دستکاری انتخابات توسط آنها نیست؛ طی این انتخابات از مردم سرقت شد، آنها را مورد تمسخر قرار دادند. این شرکت‌ها آگهی‌هایی به شما نشان می‌دهند که دوست ندارید، آنها بدافزارهای و باج‌افزارها را با برچسب تبلیغات (قلابی) به خورد شما می‌دهند. این مشکلی است که با جدیت کافی توسط قدرت‌های بزرگی که از این راه پول هنگفتی به جیب می‌زنند حل نشده است. چرا که آنها شرکت‌هایی عمومی هستند که سود خود را به خطر نمی‌اندازند، آنها نمی‌توانند کاری بکنند که سهام‌شان سقوط کند و به شکلی گیر افتاده‌اند.

بریو در ادامه با عزمی جزم‌تر به مقابله با چهار شرکت بزرگ فناوری اطلاعات در ایالات‌متحده می‌پردازد؛ یعنی جایگزینی تمام و کمال مدل تبلیغات دیجیتال با مدلی که آن را «اقتصاد توجه» می‌نامد. در اقتصاد توجه، کاربران برای تماشای تبلیغات پاداش‌های ملموس دریافت می‌کنند. طبق طرح ارائه شده توسط بریو، ۷۰ درصد سود حاصل از تبلیغات دیجیتال مستقیما به شکل توکن‌های بَت (Basic Attention Token) به جیب کاربران می‌رود. این توکن‌ها که نوعی ارز دیجیتال به حساب می‌آیند را می‌توان نقد کرد. همچنین این امکان فراهم شده که بتوانید این توکن‌ها را در وب‌سایت‌هایی که بیشترین استفاده را از آنها دارید، توزیع کنید. شما بر روی «کمک کردن» به وب‌سایت‌هایی که فکر می‌کنید لیاقت کمک دارند، کنترل کاملی خواهید داشت.

چشم‌انداز بریو از چیزی که اینترنت باید باشد، در نقطه مقابل اینترنتی است که امروز با آن مواجهیم.

واضح است که این ایده‌ای بسیار بلندپروازانه به حساب می‌آید. در حال حاضر داده‌های شما بدون آنکه بفهمید در قالب تبلیغاتی که شما را هدف گرفته‌اند، جمع‌آوری شده و در میان شرکت‌های بزرگ فناوری مبادله می‌شود. بریو دنیایی با تبلیغات کمتر را ترجیح می‌دهد، جایی که صاحبان تبلیغات نمی‌توانند بر پایه اطلاعات خصوصی‌تان، شما را هدف بگیرند، جایی که بیشتر سود حاصل به خودتان برمی‌گردد. این دو رویکرد نسبت به کاربرد اینترنت، مثل دو روی یک سکه‌اند.

لازم به ذکر است که موانع سر راه بریو نیز بسیار است. سخت است که تصور کنیم صنعت تبلیغات دیجیتال با آغوش باز این چنین نقشی را برای خود برگزیند. با وجود آنکه رسانه‌های خبری دنیا آرام آرام توسط مدل‌های تبلیغاتی فیس‌بوک و گوگل محاصره می‌شوند، تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه تولید محتوا با دریافت توکن‌های BAT موافقت کرده‌اند.

رشد بریو در این مدت قابل توجه بوده است؛ این شرکت توانسته طی یک سال (۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹)، یک میلیون کاربر خود را به ۵.۵ میلیون برساند. اما همچنان در مقایسه با رقبای دیگر، بسیار عقب‌تر است. به عقیده برخی، برای اینکه ایده بریو نتیجه بخش باشد، لازم است تا کاربران فعالش به صدها میلیون برسند. مهم نیست این عدد چقدر است، سخت است که منافع فعلی اینترنت را تغییر داد.

نمی‌توان چشم‌انداز اینترنت جدید بریو را نادیده گرفت. در حال حاضر سیل عظیمی از افراد به مخالفت با چهار شرکت بزرگ فناوری اطلاعات در دنیا ایستاده‌اند. طبق نظرسنجی «هریس پول» در خصوص اعتبار ۱۰۰ شرکت بزرگ دنیا، گوگل در سال جاری ۱۳ رتبه سقوط کرده است. وضعیت برای فیس‌بوک حتی وخیم‌تر نیز هست و این شرکت ۴۳ رده پایین آمده. فیس‌بوک و گوگل چند وقتی می‌شود که لقب غول‌های بزرگ این صنعت را یدک می‌کشند اما پاشنه آشیل آنها، حفظ حریم شخصی و امنیت داده‌ها، در معرض خطر است.

هر دوی این شرکت‌ها نوید اتخاذ رویکردی جدید در حوزه حریم شخصی را داده‌اند اما اینکه مردم آن را قبول کنند یا نه مسئله دیگری است.

شرکت‌های بزرگ فناوری با سیلی از انتقادات مواجه‌اند که تا به حال نظیرش را تجربه نکرده بودند و بیشتر این انتقادات متوجه مسئله استفاده‌های نابه‌جا از داده‌های کابران است. زمان فعلی، موقع بدی برای ایجاد و پرورش مرورگری بر پایه قابلیت‌های امنیتی و حفظ حریم شخصی نیست و اخباری که امسال از بریو می‌شنویم به نظر می‌رسد گواه همین مسئله باشد.

این در حالی است که باید صبر کرد و دید که عملکرد بریو در حوزه ابزارهای مقابله با تبلیغات چطور خواهد بود. در اساس، رویکرد بریو مقابله و تضاد با اینترنتی است امروز از آن استفاده می‌شود. شناسایی و هدف قرار دادن یک نقص مشهود یک چیز است و مقابله با مدل کسب و کاری که بزرگترین شرکت‌های فعال در حوزه فناوری بر آن تکیه می‌کنند، چیز دیگر.

با وجود همه این‌ها، چیزی که با اطمینان می‌توان در مورد فناوری گفت این است که هیچ‌وقت بدون تغییر باقی نخواهد ماند. اینترنت تا سال بعد شکل و شمایلی متفاوت به خود خواهد گرفت؛ حال فکر کنید در دهه آینده چه سناریویی در انتظار آن است. اصلاح نقص‌های ساختارهای بنیادین اینترنت کاری ساده نیست. تا آن زمان حداقل می‌توان از ۲۳ ردگیر کمتر در یوتیوب لذت برد!