معاون وزیر ارتباطات: ارز دیجیتال بانک مرکزی یک الزام برای افزایش فراگیری مالی است

امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات، در رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی با اشاره به مزایای این ارزهای دیجیتال گفت که امروزه این نوع از ارزها یک الزام برای افزایش فراگیری مالی به حساب می‌آیند.

به گزارش کوینگرام و به نقل از راه پرداخت، امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات از سخنرانان رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی بود که در خصوص ارزش افزوده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) برای کسب‌وکارهای آنلاین صحبت کرد. او در ابتدای صحبت خود به چهار مرحله ارتباط حوزه بانکداری و فناوری اطلاعات اشاره کرد. به‌گفته او مرحله اول زمانی بود که سیستم‌های حسابداری و بانکی ترجیح دادند که به جای ابزار سنتی از ابزار فناوری اطلاعات استفاده کنند که نهایتاً در دنیای امروز به هسته اصلی سیستم‌های بانکی تبدیل شده است.

او مرحله دوم را ابزارهای پرداخت دانست و توضیح داد:

ابزارهای پرداخت ارتباط این دو حوزه را شکل دادند. شکل‌گیری انواع ابزارهای پرداخت از کارت‌های مغناطیسی که قبلاً سال‌ها در خودپردازها و دستگاه‌های کارت‌خوان استفاده می‌کردیم تا ابزارهای جدیدتر آن مانند نرم‌افزارهای پرداخت نمونه‌هایی از ارتباط بین حوزه بانکداری و فناوری اطلاعات در دوران دوم هستند.

به‌گفته ناظمی در مرحله سوم که این ابزارها صرفاً در حوزه پرداخت بودند در سایر حوزه‌ها هم گسترش پیدا کردند. ابزارهایی هستند که در مجموع تحت عنوان فین‌تک یا فناوری‌های مالی از آن یاد می‌کنیم. بعضی از آنها الزاماً دیگر حوزه پرداخت نیستند. مانند حوزه‌ای که به وام‌دهی (LendTech) می‌پردازد یا ابزارهایی که به مدیریت ثروت یا دارایی ختم می‌شود که به آن فناوری ثروت (Wealth Tech) می‌گویند یا ابزارهایی که در حوزه‌هایی مانند بیمه یا فناوری‌های حوزه بیمه از آن یاد می‌شود. این مرحله را می‌توانیم مرحله سومی را بنامیم که رابطه بین حوزه فناوری و بانکداری را شکل داده است.

اردیجیتال بانک مرکزی با ارز دیجیتال تفاوت‌ زیادی دارد

او مرحله چهارم را مرحله‌ای دانست که امروزه به آن وارد می‌شویم. او توضیح داد:

در این مرحله مفهوم پول چه به عنوان ابزار مبادله و چه به عنوان یک کالا یا دارایی که خودش می‌تواند فی‌نفسه ارزش پیدا کند، اهمیت پیدا می‌کند. در اینجاست که ما با مفاهیم جدیدی روبه‌رو می‌شویم که یکی از آنها رمزارزها هستند. بسیاری از مردم با رمزارزها به‌واسطه واحدهای پولی رمزارزی مانند بیت‌کوین آشنا هستند. رمزارزها امروزه وارد زندگی شده‌اند و بخشی از خریدوفروش را انجام می‌دهند.

پس از این توضیحات، ناظمی به ارزشی که ارز دیجیتال بانک مرکزی دارد اشاره کرد و در این باره گفت:

در کنار این رمزارزها ما با مفهوم دیگری هم تحت عنوان ارزهای دیجیتال بانک مرکزی روبه‌رو هستیم. CBDC با رمزارز تفاوت‌های زیادی دارد. بسیاری از CBDCهایی که ما می‌شناسیم و بانک‌های مرکزی معروف از آن استفاده می‌کنند، الزاماً مبتنی بر بلاکچین یا زنجیره بلوکی نیستند. پس وقتی از ارزهای دیجیتال مخصوصاً ارزهای دیجیتال بانک مرکزی صحبت می‌کنیم، الزاماً به معنای این نیست که از بلاکچین یا زنجیره‌های بلوکی استفاده می‌کنند و ممکن است از تکنولوژی‌های دیگر بهره بگیرند.

او بیان کرد که امروزه بین بلاک چین و مفهومی مانند دفاتر کل توزیع‌شده تفاوت‌هایی وجود دارد و وقتی درباره ارزهای دیجیتال بانک مرکزی صحبت می‌کنیم این تفاوت‌ها حائز اهمیت می‌شود. به‌عبارت دیگر بانک مرکزی همان پولی را که امروز به صورت نقدی استفاده می‌کنیم، تبدیل به یک ابزار دیجیتال می‌کند و این ابزار دیجیتال می‌تواند مبتنی بر بلاکچین باشد یا نباشد.

مساله‌ای که از نظر ناظمی مهم است و در حوزه ارزهای دیجیتال باید به آن اشاره کرد این است که حوزه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی یک الزام است که باید به سوی آن حرکت کرد. او توضیح داد:

این الزام به این دلیل اهمیت پیدا می‌کند که تکنولوژی با گسترشی که پیدا می‌کند، پتانسیل‌های جدیدی را در اختیار نهادهای مالی و سیاست‌گذاری قرار می‌دهد که قبل از آن وجود نداشته است. به‌عنوان مثال اگر امروز درباره ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنیم امکان اینکه بتوانیم زنجیره ارزش تولید شده در یک کشور را شناسایی کنیم هم به وجود می‌آید. همچنین این امکان که بتوانیم مشتریان خود را بشناسیم فراهم می‌شود. پس عدم استفاده از ارزهای دیجیتال به نوعی محروم کردن یک جامعه از یک حکمرانی، سیاست‌گذاری مناسب و حتی امکانات رفاهی است که کیفیت زندگی را افزایش می دهد و همچنین قدرت کسب‌وکارها را ارتقا می‌دهد.

انتخاب هدف اجتماعی بر طراحی ارز دیجیتال تاثیر دارد

او توضیح داد اگر بپذیریم که ارزهای دیجیتال یک الزام است که باید در سال‌های آینده و البته خیلی سریع به سمت آن حرکت کنیم احتیاج داریم که تصمیم‌گیری‌هایی هم پیش از آن داشته باشیم.

ناظمی در ادامه به یکی از مهم‌ترین تصمیم‌گیری‌هایی که در حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد، اشاره کرد و گفت:

تفاوت و تنوع ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف بسیار متنوع است و وقتی به نمونه‌های گوناگون نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که هر کشوری بنا به اهداف خاصی که دارد ارزهای دیجیتال بانک مرکزی خودش را طراحی می‌کند. در بسیاری از کشورها ممکن است این ارزهای دیجیتال برای لایه کسب‌وکار طراحی شود، در حالی‌که در یک جامعه دیگر ممکن است برای سطح خریدها و پرداخت‌های خرد طراحی شود. بنابراین کشورهایی که امروزه مانند چین و سوئد به سمت ارزهای دیجیتال رفته‌اند، اهداف آنها کاملاً از هم متفاوت بوده و با این دوگانکی روبه‌رو بوده‌اند که برای کدام هدف اجتماعی می‌خواهند این ابزار را توسعه دهند. نوع هدف اجتماعی به شدت بر طراحی ارز دیجیتالی که مبتنی بر آن می‌خواهیم فعالیت کنیم، تاثیرگذار است.

از نظر رئیس سازمان فناوری اطلاعات مهم‌ترین اهدافی که برای ارز دیجیتال در ایران قابل طرح است بحث‌های مربوط به سیاست‌های بازتوزیع و مربوط به فرصت منصفانه برای شهروندان است. او در این باره توضیح داد:

اگر با این نگاه بخواهیم به مساله ارزهای دیجیتال بپردازیم قاعدتاً برای ما شفافیت اهمیت پیدا می‌کند. این ابزار می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای افزایش فراگیری مالی باشد که یک سیاست مهم در کشور ایران تلقی می‌شود.

او درخصوص ضرورت این سیاست برای طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی گفت:

مهم‌ترین دلیل این ضرورت وضعیت فعلی خانوارها و دهک‌های خانواری است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که تعداد زیادی از دهک‌ها وضعیت ورشکستگی اقتصادی دارند. به این معنا که مخارج آن دهک بیش از منابع درآمدی آنهاست. در این وضعیت شاید بیش از آنکه به ارزهای دیجیتال نیاز داشته باشیم تا فرایندهای لایه کسب‌وکار را تسهیل کند، به ابزارهایی نیاز داریم که بتواند به شهروندان توانمندی بدهد و این امکان را به‌وجود بیاورد که ما بتوانیم سیاست‌های مختلف بازتوزیع خود را با کیفیت بهتری انجام دهیم. سیاست‌هایی از قبیل سیاست یارانه می‌تواند در فضای ارزهای دیجیتال با سادگی بهتر و با هدف‌مندی بهتر اجرا شود. چون قابلیت ردیابی دارد و اینکه ما برای هزینه‌کرد آن صرفاً روی حوزه‌های خاصی هدف‌گذاری کنیم.

ناظمی با اشاره به اینکه حکمرانی‌ها در آینده از طریق همین ابزارهای فناورانه می‌تواند ارتقا و کیفیت پیدا کند، گفت

اگر سراغ ارزهای دیجیتال نرویم این فرصت را از خودمان می‌گیریم که زندگی با کیفیت‌تری داشته باشیم. ارزهای دیجیتال یک الزام است و ما چاره‌ای نداریم که برای رفتن به سمت آن برنامه‌ریزی کنیم. برای برنامه‌ریزی شاید تنها بانک مرکزی نیست که سیاست‌گذار حوزه پول می‌شود. برای طراحی چنین ابزاری نیاز است که از حوزه‌های دیگر به خصوص حوزه‌های اجتماعی و فناورانه برای طراحی مطلوب‌تر ارز دیجیتال کمک گرفته شود.

او در پایان گفت که ارز دیجیتال صرفاً یک مسأله بانکی نیست، بلکه یک ابزار بانکی است که حوزه‌های مختلف با هدف‌های مختلف می‌توانند از پتانسیل آن استفاده کنند. بهترین راه پیش‌بینی آینده ساختن آن آینده است. اگر می‌خواهیم آینده بهتری داشته باشیم باید با بهترین ابزارها آن را بسازیم. پس چاره‌ای نداریم که از تکنولوژی‌های فردا استفاده کنیم تا بتوانیم اهداف بهتر و زندگی با کیفیت‌تری داشته باشیم.