امسال بورس امریکا رفتار عجیبی از خود نشان داد. ما از یک طرف شاهد سریعترین افت شاخصهای سهام در تاریخ بودیم به طوری که بین ماههای فوریه و مارس شاخص S&P 500 بیش از ۳۰ درصد سقوط را تجربه کرد. اما این سقوط به بهترین رشد تاریخ ختم شد به طوری که در ۲۱ اوت این شاخص رکورد تاریخ خود را شکست.
سرمایهگذاران سازمانی و صندوقهای بازنشستگی، با گذار از فاز وحشت اولیه اکنون در مرحله تجدیدنظر درمورد داراییهای بلندمدت خود هستند. ما بزرگترین سقوط بازار سهام در طول تاریخ را پشت سر گذاشتیم؛ سقوطی که منجر به بازنگری عمده در مورد خطرات اصلی سرمایهگذاری مالی شد.
برای سرمایهگذاران بینالمللی، ریسک ارزی (و مهمتر از همه تضعیف دلار آمریکا) به مهمترین ریسک اقتصادی سال تبدیل شده است. این موضوع در کنار همهگیری کرونا ملاحظات این گروهها را در مورد برخی شرکتها و بخشهای خاص نیز تحت شعاع قرار داده است.
به عنوان مثال، برای یک سرمایهگذار اروپایی، بازارهای آمریکا در هشت ماهه اول سال ۲۰۲۰ به میزان ۵ درصد سود آوری داشته است. اگر بخواهیم میزان سود یادشده را در قالب یورو بیان کنیم، این عدد به ۰.۵ درصد میرسد؛ چراکه طی دو ماه گذشته، دلار نسبت به یورو افت قابلتوجهی را تجربه کرد.
برخی از مفسران این سوال را مطرح کردهاند که آیا دلار آمریکا در خطر از دست دادن جایگاه بلامنازع خود به عنوان ارز ذخیره جهانی است؟ در این مورد باید گفت که دلار در حال حاضر در اکثر معاملات بینالمللی در حال استفاده است. این امر به خاطر برخی مزایای اقتصادی آمریکا است. که در میان آنها میتوان به توانایی وامگیری ارزان و داشتن انحراف زیاد در ترازنامه بانک مرکزی اشاره کرد.
علت این افت ارزش چیست؟
برای دلار، سال ۲۰۲۰ یک طوفان کامل بود. همهگیری کرونا بار سنگینی بر دوش اقتصاد آمریکا قرار داد. توقف ناگهانی اقتصاد منجر به افت تولید و مصرف در کشور، اختلال در زنجیره تامین جهانی و تاثیرگذاری بر قیمت ها در سرتاسر جهان شد.
شاخص Baltic Dry که اغلب به عنوان معیار تجارت و فعالیت اقتصادی جهان استفاده میشود، بین ژانویه و مه ۶ درصد کاهش یافت. این بدان معنی است که قیمت بسیاری از کالاها نیز کاهش یافته است.
به عنوان مثال بانک جهانی پیشبینی کرده است که در سال ۲۰۲۰ تقاضا برای نفت ۹.۳ میلیون بشکه در روز نسبت به سال ۲۰۱۹ که تقاضا ۱۰۰ میلیون بشکه در روز بود، کاهش یابد. از آنجا که نفت و بسیاری از کالاهای دیگر به دلار معامله میشوند، تقاضای ضعیف برای این کالاها به معنای افت تقاضا برای دلار است.
مهمتر از این، بحران سلامتی ناشی از کروناست که به درستی توسط مقامات امریکایی مدیریت نشد و این کشور پس از پرو، اسپانیا، شیلی و برزیل پنجمین کشور با بیشترین میزان مرگ و میر لقب گرفت. این موضوع باعث از بین رفتن اعتماد مصرفکننده شد و این انتظار را به وجود آورد که رکودی شدید در پیش است که تا سال ۲۰۲۲ ادامه خواهد داشت. پیشبینی OECD از اقتصاد آمریکا، انقباض ۷.۳ درصدی را نشان میدهد ( این انقباض در صورت وقوع موج دوم کرونا به ۸.۵٪ خواهد رسید.)
و بالاخره انتخابات آمریکا یکی دیگر از دلایل افت دلار است. بازارهای مالی نیاز به ثبات دارند و چشم انداز تغییر رییس جمهور در آمریکا به عدم قطعیت بیشتر دامن میزند. به لحاظ تاریخی، بی ثباتی در بازارهای سهام، در ماههای منتهی به انتخابات افزایش مییابد. ( البته در سالهای اخیر کمتر) و این تقاضا سرمایهگذاران برای دلار را تضعیف میکند. سرمایهگذاران همچنین نگران شیوه مواجهه ترامپ در زمینه بحران کرونا خصوصا در موضوع سلامت هستند.
کاهش ارزش دلار، واردات برای آمریکا را گران کرده است و همین امر اقتصاد داخلی را ویرانتر کرده است. البته این امر روی بسیاری از متغیرهای دیگر اقتصاد جهانی نیز تاثیر گذاشته است. به عنوان مثال این کاهش ارزش، منجر به افزایش ارزش سایر ارزها شده و کشورهای صادرات محور مثل برزیل و هند از این منظر ضررهای زیادی متحمل شده اند. در نتیجه سرمایهگذاران بین المللی یکبار دیگر به سمت کشورهای توسعه یافته خصوصا اروپا روی آوردهاند.
از طرف دیگر تمام ارزهای دیگر به دلار وابستهاند (خصوصا کشورهای خاورمیانه) این امر موجب خسارت بیشتر به این کشورها میشود که هم از بیماری کرونا آسیب دیدهاند و هم از کاهش قیمت نفت.
در نگاه کلی:
اما در کل نباید نگران ضعیف شدن دلار باشیم. دلار همچنان نسبتا قدرتمند است. این ارز با وجود ضعفهای اخیر، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، ۱۷ درصد در مقابل یورو قدرت گرفته است. پس نگرانیها درباره آینده دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی احتمالا بی اساس است.
احتمالا با حل شدن عدم قطعیتهای سیاسی شاهد رشد دلار خواهیم بود. بعلاوه اینکه در چند روز گذشته نیز شاهد افزایش جزئی ارزش دلار نیز بودهایم. برای سال آینده، از بازارهای مالی انتظار حرکت اصلاحی خفیفی خواهیم داشت: نرخ ۱۲ ماهه آتی یورو نسبت به دلار ۱.۱۹۵۵۳ درنظرگرفته شده که تنها ۰.۷ درصد کمتر از نرخ فعلی است. برای بیست و چهار ماه آینده نیز انتظار داریم که دلار در مقابل یورو بهمیزان ۱.۵ درصد نسبت به نرخ فعلی تقویت شود.
قیمت طلا یکی دیگر از نشانههای مثبت است. وقتی ارزش دلار کاهش پیدا میکند، ارزش طلا افزایش مییابد. قیمت طلا از اول ژانویه تا میانه آگوست حدود ۳۰ درصد افزایش یافته است. در پنج سال گذشته، طلا تقریبا ۸۰ درصد (سالانه ۱۲ درصد) رشد داشته است.
در مقابل، S&P 500 در همین دوره به طور سالانه تنها ۱۰ درصد رشد داشته و از ابتدای امسال تاکنون نیز تنها ۵ درصد افزایش یافته است. هماکنون انتظارات از قیمت آتی طلا نیز تعدیل شده است. ارزش این فلز گرانبها پس از رشد عظیمی که در ماه اوت به خود دید، در حال حاضر به سطح قیمتی یک ماه پیش خود بازگشته است.
در پایان باید گفت فعلا نباید منتظر شکلگیری یک نظم مالی جدید در دنیا باشیم که در آن، یک سبد احتمالی از ارزها، یوان چین یا فرانک سوئیس بتواند به عنوان ارز ذخیره جهانی جایگزین دلار آمریکا شود. اکثر تراکنشهای تجاری جهانی، قیمت نفت و سایر کالاها در جهان به دلار خواهد بود، بازار سهام امریکا مدتهاست که بزرگترین بازار سهام جهان است و قیمت اوراق بهادار نیز عمدتا به دلار است. اگرچه ممکن است دلار تضعیف شده باشد اما این روند نزولی چندان طول نخواهد کشید.
منبع: UtoFx
منبع:
