چگونه قربانی کلاهبرداری ها (Exit Scam) در فضای کریپتو نشویم ؟

چند سال قبل، اصطلاح *Exit Scam* (اتمام کلاه برداری) با صنعت کریپتو هم معنی و عجین شد. این موضوع زمانی اتفاق افتاد که بازار به طور گسترده مملو از برنامه های سرمایه گذاری شد که بر روی کاغذ عالی به نظر می رسیدند و پول مردم را جذب می کردند اما در عمل ارزش ذاتی نداشتند و یا ارزش آنها بسیار کمتر از آنچه بود که بر روی کاغذ بیان شده بود.

Exit Scam را به معنی کامل خود می توان در یک طرح کلاه برداری مشاهده کرد که در آن سازمان دهندگان یک ICO یا یک روش تامین وجه مشابه بعد از جمع آوری مقدار قابل ملاحظه ای پول از سرمایه گذاران، ناپدید می شوند. در خلال نوامبر ۲۰۱۷ یعنی در زمانی که بازار کریپتو در اوج خود بود، مالکان یک استارتاپ کریپتویی مرتبط با سند شخص ثالث بنام *Confido* بعد از جمع آوری مقدار قابل ملاحظه ای پول به ارزش حدودا ۱۷۵۰۰۰ دلار از حامیان خود، یک شبه ناپدید شدند. در نتیجه این امر، حجم بازار کریپتوی مرتبط با *Confido* که با تیکر *CFD* فعالیت می کرد در عرض دقیقا هفت روز از ۶ میلیون دلار به مقدار ناچیز ۷۰۰۰۰ دلار رسید.

از نمونه های برجسته دیگر می توان Bitconnect و OneCoin را نام برد که اولی احتمالا مشهورترین کلاه برداری آلت کوین تا به حال بوده است. این کلاه برداری های ذکر شده هر کدام بیش از ۳ میلیارد دلار برای سرمایه گذاران زودباور خرج داشتند و توکن بومی *Bitconnect* با نام BCC حتی در میان ۱۰ کریپتوی اول از لحاظ حجم بازار قرار گرفت.

بنابراین به منظور رسیدن به درک بهتری از کلاه برداری های خروج و آگاه شدن از آنها، خبرگزاری کوین تلگراف گفتگویی را با *Ben Samocha* بنیان گذار و مدیر عامل Cryptojungle ترتیب داد که یک پلتفرم دیجیتال پیشگام اسرائیلی برای رهنمود های عملی و مفصل می باشد. بر طبق اظهارات او :

شما هرگز دقیقا نخواهید دانست که این قیبل امور چه وقتی اتفاق می افتند. به عنوان مثال در مورد Bitconnect من هرگز تصور نمی کردم آنقدر به کار خود ادامه دهند و گمان می کردم که خیلی زودتر ناپدید می شوند.

در ارتباط با اینکه سرمایه گذاران چگونه ارزیابی کنند که زمان احتمالی Exit Scam کی خواهد بود، *Samocha* به این نکته اشاره کرد که پیگیری فعالانه اطلاعات مربوط به پروژه مانند تایید مشارکت ها، گواهی ها و غیره از طریق دنبال کردن کیف پول های بلاک چینی شرکت و همچنین سطح مشارکت رسانه ای آنها بسیار مفید خواهد بود. به عنوان مثال، اگر خروجی رسانه ای آنلاین پروژه ناگهان شروع به افت می کند و یا یکی دو ماه بعد از پیدایش متوقف می شود، این را می توان به عنوان نشانه ای قطعی در نظر گرفت که چیز مشکوکی در حال رخ دادن است.

هشدار هایی واضح که باید مورد توجه قرار داد

اصل پشت یک *Exit Scam* کاملا ساده است. در ابتدا، ترویج دهندگان یک پلتفرم کریپتویی جدید را راه اندازی می کنند یا پیشنهاد می دهند که بر اساس یک مفهوم رضایت بخش می باشد. سازماندهندگان سپس از طریق ICO قادر خواهند شد که مقدار قابل ملاحظه ای پول را جمع آوری کنند و سپس این افراد اقدام به فرار می کنند و سرمایه گذاران را در این موقعیت دشوار رها می کنند. معمولا در خلال این مسیر هشدار هایی وجود دارد که سرمایه گذاران باید در نظر بگیرند. در پایین چند مثال برجسته در این زمینه آورده شده است:

وایت پیپر هایی با کیفیت پایین

بسیاری از *Exit Scam* ها دارای وایت پیپرهایی هستند که به خوبی در مورد آنها تحقیق نشده و کیفیت بیش از حد پایینی دارند. به عنوان مثال ممکن است دارای بخش هایی باشند که مستقیما از پروژه های دیگر کپی شده اند و یا پر از اشتباهات املایی و قواعدی باشند.

پیش بینی های غیر واقع بینانه در مورد سودآوری

یک نشانه قطعی دیگر از مشکوک بودن یک پروژه این است که ادعا هایی عجیب و گستاخانه در مورد بازده مالی خود داشته باشد. به عنوان مثال *Bitconnect* به محض ظهور به مشتریان خود وعده درآمد روزانه ۱ درصد را داد که این رقم سود، یک سرمایه ۱۰۰۰ دلاری را در عرض دقیقا سه سال به اندکی بیش از ۵۰ میلیون دلار بدل خواهد کرد.

ویتالیک بوترین از بنیان گذاران اتریوم در آن زمان شدیدا از پروژه Bitconnect انتقاد کرد و آن را طرح پونزی نامید. پیش بینی های ویتالیک درست درآمد و چند ماه بعد، Bitconnect همه سرویس های مبادله و قرض دهی خود را بست و این منجر به افت حجم بازار این پروژه از ۲.۷ میلیارد دلار در دسامبر ۲۰۱۷ به ۱۷ میلیون دلار در انتهای ماه مارس ۲۰۱۸ شد. *Samocha* در این مورد خاطر نشان می سازد که:

تحقیق درست و مناسب خود را انجام دهید و به وعده های دروغین و بدون پشتوانه ای مانند ضمانت ۶ درصد سود باور نکنید. به دنبال اصول بنیادین و مدارک باشید. آیا انها ادعای مشارکت می کنند؟ شفافیت امر را از آنها جویا شوید، به شریک نزدیک شوید و آن را تایید کنید. علاوه بر این، بسیار مواظب مدل های MLM باشید که چندین لایه سود دارند. این بدین معنی است که شما نه تنها از افرادی که معرفی می کنید کمسیون دریافت می دارید بلکه از افراد معرفی شده توسط آنها نیز کمسیون دریافت خواهید کرد.

جزئیات تیم

در سال ۲۰۱۷، تعدادی از ICO ها قادر بودند که مقادیر قابل ملاحظه ای پول را از سرمایه گذاران جمع آوری کنند و در عین حال سازمان دهندگان این ICO ها هیچ جزئیات ملموسی را در ارتباط با پرسنل اصلی پروژه فراهم نکرده بودند. علاوه بر این، تعداد زیادی از پروژه های گذشته متوسل به خرید لایک، تویت و فالور در پلتفرم های رسانه اجتماعی مختلف شده بودند تا اعتبار آنلاین خود را افزایش دهند. بنابراین بسیار حائز اهمیت است که افراد در ارتباط با حامیان و مروجان یک ICO خاص که علاقه آنها را جلب کرده به تحقیق بپردازند.

عدم وجود یک محصول کاری

اگر یک پروژه کریپتویی تنها دارای پشتیبان تئوری است و یک مدل کاری ندارد، به احتمال زیاد محصول نهایی که در مورد آن خیال پردازی می شود هرگز به وجود نخواهد آمد. درست است که تعدادی از فناوری ها بدون هیچ پیش زمینه ای توسعه یافته اند اما در مورد کریپتو هر ایده پیشگامی باید به صورت ایده آل توسط چند پلتفرم عملکردی در زمان جمع آوری وجه پشتیبانی شود.

چگونه به بهترین نحو از کلاه برداری های خروج اجتناب کنیم؟

تا به حال برای شما کاملا مشخص شده است که اکثر کلاه برداری های کریپتویی متمرکز بر یک ICO می باشند. اما توجه داشته باشید که در گذشته مورد های پیچیده تری مانند Bitsane وجود داشته است که یک سرمایه گذاری کلاه بردارانه بود که قبل از تعطیل شدن چند سالی توانست فعالیت داشته باشد.

برای درک بهتر بعضی از جنبه های امنیتی کلاه برداری های خروج، کوین تلگراف گفتگویی را با *Robin Singh* بنیان گذار *Koinly* ترتیب داد که *Koinly* یک پلتفرم محاسبه مالیات و پیگیری پورتفو های کریپتویی می باشد. او در رابطه با امنیت چنین گفت:

وقتی که در یک محصول یا شرکت کریپتویی سرمایه گذاری می کنید، لازم است مانند دیگر سرمایه گذاری ها به تحقیق بپردازید. آیا محصول را درک می کنید؟ آیا می توانید اعداد به نمایش گذاشته شده توسط ترویج گران را از منابع گوناگون تایید کنید؟ آیا شواهدی از تقاضا برای این محصول می بینید؟ آیا تیم پشت این محصول واقعی است؟ اکثر شرکت های کلاه بردار از اکانت های لینکدین برای فرار از مسئولیت پذیری استفاده می کنند و این همیشه ایده خوبی برای تایید موجودیت خودشان می باشد.

او علاوه بر این به جنبه های زیر اشاره کرد و بر این باور است که نکات زیر به طور کلی برای سرمایه گذاران کریپتو مفید می باشد:

• سرمایه گذاران باید اطمینان داشته باشند که یک محصول تایید شده و عملی به آنها ارائه داده می شود که از قبل مقداری جاذبه و محبوبیت داشته است.
• سرمایه گذاران باید از سرمایه گذاری در یک محصول صرفا تئوری و با نقشه مسیر چند ساله خودداری کنند.
• سرمایه گذاران باید توجه داشته باشند که اگرچه حس سرمایه گذاری جهانی بعد از ظاهر شدن یک Exit Scam کاهش پیدا می کند اما مردم هنوز مشتاق به سرمایه گذاری در بیت کوین هستند و رسیدن قیمت آن به ۱۰۰۰۰ دلار در این اواخر موید این مطلب می باشد.

*Nischal Shetty* مدیر عامل و بنیان گذار *WazirX* که بزرگترین صرافی ارز دیجیتال هندوستان است، به شیوه ای مشابه خاطر نشان ساخت که هنگام سرمایه گذاری در یک پروژه نوظهور کریپتویی، مهمترین چیزی که باید به خاطر داشت این است که آیا بنیان گذاران سوابق خوبی دارند یا نه.

علاوه بر این، سرمایه گذاران احتمالی باید به جستجوی بنیان گذاران پروژه در تویتر، لینکدین و حتی احتمالا فیسبوک بپردازند و ببینند که آیا این افراد قبلا حداقل برای چند سالی در حیطه کریپتو فعال بوده اند یا نه. علاوه بر این، در مورد اینکه فرد قربانی شده در یک *Exit Scam* باید چکار کند، *Shetty* به کوین تلگراف چنین گفت:

تنظیم یک شکایت در بخش جرایم سایبری کشور خودتان یک اقدام آغازین خوب می باشد. تیم جرایم سایبری می توانند موقعیت چنین کلاه بردارانی را ردیابی کنند. اگر کلاه برداران باهوش باشند در اکثر اوقات از تکنیک هایی استفاده می کنند که به آنها اجازه ناشناس ماندن کامل را بدهند و یا این افراد از هویت متفاوتی استفاده خواهند کرد. بهترین روش برای کنترل این قضیه این است که مطمئن شویم که اطلاعات عمومی کافی در مورد بنیان گذاران وجود دارد. بنیان گذارانی که دارای موقعیت اجتماعی خوبی هستند مرتکب کلاه برداری خروج نمی شوند و حتی اگر مرتکب چنین کاری شوند، تعقیب قانونی آنها آسان خواهد بود.

در نهایت همه چیز برمی گردد به قضاوت صحیح

باید کاملا برای شما محرز شده باشد که امنیت دارایی های مالی تماما بر عهده خود شخص می باشد. درآوردن پول از طریق ترید و سرمایه گذاری کریپتو نیازمند سعی و کوششی مناسب از جانب سرمایه گذار است و بنابراین همیشه سرمایه گذاران باید قبل از وارد شدن به پروژه های کریپتویی خاص به خوبی تحقیق کنند و اسباب لازم را به کار گیرند.