آیا کاربران ایرانی همچنان می‌توانند از پنکیک سواپ استفاده کنند؟

صرافی پنکیک سواپ (PancakeSwap) بزرگترین صرافی غیرمتمرکز است که بر بستر شبکه بایننس اسمارت چین (BSC) ساخته شده است. این صرافی بواسطه خدمات و امکاناتش به یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز در دنیا تبدیل شده است. کاربران ایرانی نیز استقبال بسیار خوبی از این صرافی داشته‌اند و بسیاری از فعالان حوزه رمز‌ارزها در ایران از سرویس‌های مختلف این صرافی استفاده می‌کنند؛ اما این صرافی در پیامی که در صفحه اول آن نمایش داده می‌شود، اعلام داشته که از تاریخ ۹ مارس ۲۰۲۲ (۱۸ اسفند ۱۴۰۰) دسترسی به صرافی پنکیک سواپ از طریق IP‌های کشورهای ایران، عراق، بلاروس، کوبا، جمهوری کنگو، کره شمالی، سودان، سوریه، زیمباوه و شبه جزیره کریمه امکان‌پذیر نخواهد بود؛ اما با قطع شدن دسترسی به این صرافی، استفاده از پنکیک سواپ برای کاربران ایرانی همچنان امکان‌پذیر است؟ آیا می‌توان با استفاده از VPN همچنان از خدمات پنکیک سواپ بهره‌مند شد؟ در صورت استفاده کاربران ایرانی چه خطراتی متوجه آن‌ها خواهد بود؟ در ادامه مقاله به این سوالات پاسخ داده خواهد شد. سواپ چیست؟

صرافی PancakeSwap در سال ۲۰۲۰ فعالیت خود را آغاز کرد و می‌توان گفت کدهای استفاده شده در این صرافی به نوعی همان کدهای استفاده شده در نسخه دوم یونی سواپ است. پنکیک سواپ یکی از بزرگترین صرافی‌های غیر‌متمرکز ساخته شده بر بستر زنجیره هوشمند بایننس است.

این صرافی برای قیمت‌گذاری از مدل بازارسازهای خودکار (AMM) استفاده می‌کند. نقدینگی موجود در این صرافی از طریق سپرده‌گذاری کاربران تامین می‌شود و پنکیک سواپ تنها به صورت غیر‌حضانتی اداره اموال کاربران را طبق قرارداد هوشمندی که برای این صرافی اجرایی شده، بر عهده دارد.

همچنین تمامی تصمیمات از جمله سود استخر‌های مختلف، نحوه توزیع توکن‌های CAKE و غیره توسط جامعه حاکمیتی این پلتفرم گرفته می‌شود. هدف صرافی پنکیک سواپ ایجاد یک موسسه مالی غیرمتمرکز بدون نیاز به یک نهاد ناظر و واسطه بوده است که از ویژگی‌های شبکه BSC از جمله کارمزد پایین تراکنش‌ها، نسبت به شبکه اتریوم بهره می‌برد.

توکن CAKE رمزارز حاکمیتی پلتفرم پنکیک سواپ است، که بر اساس استاندارد BEP20 و بر بستر زنجیره هوشمند بایننس ساخته شده است. از توکن CAKE علاوه بر مشارکت در فرایندهای حاکمیتی برای پرداخت پاداش کاربران نیز استفاده می‌شود. پلتفرم پنکیک خدمات مختلفی را به کاربران خود ارائه می‌دهد که به شرح زیر است:

• مبادله (Swap)

کاربران در این سرویس می‌توانند توکن‌های BEP20 خود را به یکدیگر تبدیل کنند.

• تامین نقدینگی (Liquidity)

در این سرویس کاربران با سپرده‌گذاری (Stake) توکن‌های خود به صورت جفت ارز، با تامین نقدینگی استخرهای پنکیک سواپ از این پلتفرم پاداش دریافت می‌کنند.

• مزارع کشت سود (Farms)

در این بخش کاربران می‌توانند با کشت توکن‌های نقدینگی (Yield Farming) خود، از پاداش مضاعف بهره ببرند.

• استخرهای سایروپ (Syrup Pools)

در این استخرها کاربران می‌توانند با استیک کردن تنها یک توکن از پنکیک سواپ پاداش بگیرند و کسب درآمد کنند.

• اطلاعات (INFO)

در این قسمت کاربران می‌توانند اطلاعات مختلف از جمله حجم معاملات، میزان موجودی توکن‌ها و اطلاعات تراکنش‌ها را در هر کدام از استخرهای پنکیک سواپ مشاهده کنند.

• مسابقات (Win)

در این قسمت کاربران می‌توانند در سرویس‌های اختصاصی پنکیک سواپ از جمله پیش‌بینی قیمت ارزهای دیجیتال شرکت در لاتاری و رقابت با تیم‌های دیگر، شرکت کرده و بخت خود را برای برنده شدن جوایز پنکیک سواپ امتحان کنند.

• توکن‌های بی‌همتا

در این قسمت کاربران می‌توانند به خرید و فروش توکن‌های بی‌همتا (NFT) بپردازند و در فاز ۲ برنامه‌های پنکیک سواپ، این امکان به کاربران داده می‌شود تا توکن‌ها بی‌همتای خود را در پنکیک سواپ لیست کرده و به فروش برسانند.

به گزارش سایت دیفای لیما صرافی غیرمتمرکز PancakeSwap از لحاظ ارزش کل قفل شده (TVL) در شبکه BSC رتبه نخست و در بین تمامی پلتفرم‌های دیفای رتبه ۱۲‌ام را با ۴.۶۶ میلیارد دلار سرمایه قفل شده، داراست.

علت تحریم برخی کشورها توسط پنکیک سواپ چیست؟

طبق اعلام اعضای پروژه پنکیک سواپ دلیل اصلی عدم ارائه خدمات به کشورهای نامبرده شده توسط پنکیک سواپ چنین اعلام شده است:

از آنجایی که PancakeSwap مانند سایر پلتفرم‌های تجاری در حال رشد و گسترش است، به منظور ارائه خدمات خود باید الزامات قانونی را رعایت کند.

دلیل اعمال تحریم علیه برخی کشورها توسط پنکیک سواپ

همانطور که می‌دانید با گسترش استفاده از بلاک چین و کاربردی‌تر شدن آن، اعمال قوانین بر پلتفرم‌ها و پروژه‌های مختلف این حوزه روز‌به‌روز بیشتر و سخت‌گیرانه‌تر می‌شود. تا پیش از رسیدن دامنه قانون‌گذاری‌ها به صرافی‌های غیر‌متمرکز بسیاری از صرافی‌های متمرکز نظیر بایننس، بیترکس، FTX و غیره، احراز هویت را برای کاربران خود اجباری کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها خدمات خود را به کشورهای تحت تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قطع کرده‌اند.

این اولین موردی نیست که پلتفرم‌های غیرمتمرکز اقدام به انجام چنین محدودیت‌هایی کرده‌اند و پیش از این پلتفرم گیت کوین که پلتفرمی غیر‌متمرکز برای ایجاد ارتباط بین برنامه‌نویسان، توسعه‌دهندگان و پروژه‌های مختلف است، اقدام به تحریم ایرانیان کرده بود.

همچنین صرافی غیر‌متمرکز یونی‌ سواپ که خدمات خود را در شبکه اتریوم به کاربران ارائه می‌دهد، پیش‌تر به صورت غیر رسمی اعلام کرده بود که به کشورهایی مانند بلاروس، کوبا، ایران، عراق، ساحل عاج، لیبریا، کره شمالی، سودان، سوریه و زیمبابوه خدمات نمی‌دهد و حتی مدتی دسترسی به سایت یونی سواپ با IP ایران امکان‌پذیر نبود؛ البته در حال حاضر دسترسی به آن برای IP ایران آزاد است، ولی به کاربران توصیه می‌شود به‌منظور حفظ ایمنی بیشتر از دارایی‌هایشان، حتما با VPN به این صرافی وارد شوند.

کشورهای تحت تحریم یونی سواپ

قانونی شدن صرافی‌های غیرمتمرکز چگونه اتفاق می‌افتد؟

با استفاده روزافزون از پلتفرم‌های دیفای و صرافی‌های غیر‌متمرکز، اقدامات غیرقانونی در این صرافی‌ها نیز افزایش داشته است و از آنجایی که نهاد واسطه‌ای همچون صرافی‌های متمرکز برای کنترل اقدامات غیرقانونی در این صرافی‌ها وجود نداشته است، دکس‌ها توجه بسیاری از قانون‌گذاران را به خود جلب کرده‌اند.

به طور کلی صرافی‌های ارزهای دیجیتال باید به عنوان یک بورس اوراق بهادار ملی در کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ثبت نام کنند. این فرایند بسیار زمان‌بر است و نیاز به هزینه بسیار بالایی دارد و بسیاری از استارت‌آپ‌ها پیش از ثبت صرافی‌های خود، اقدام به ساخت آن‌ها می‌کنند؛ اما بر خلاف صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیرمتمرکز از دفتر سفارش (Order Book) در ساختار خود استفاده نمی‌کنند و معاملات بدون نیاز به یک سرور توسط کاربران در یک قرارداد هوشمند و به صورت همتا‌به‌همتا صورت می‌پذیرد. وجوه کاربران در یک قرارداد هوشمند نگهداری می‌شود و صرافی حق دسترسی به معاملات کاربران را ندارد؛ اما اگر یک DEX به این میزان غیرمتمرکز باشد، چگونه باید از قوانین تبعیت کند؟ پاسخ این سوال این است که اگر یک صرافی غیر‌متمرکز مطابق با قوانین اوراق بهادار باشد، علیرغم ماهیت غیرمتمرکز بودن مشمول پیروی و انطباق با قوانین است.

در همین زمینه رابرت کوهن (Robert A. Cohen) رئیس بخش سایبری SEC گفت:

استفاده از بلاک چین‌های مختلف برای ساخت صرافی‌های غیرمتمرکز، مسئولیت را از سازنده اصلی سلب نمی‌کند. تمرکز روی برچسبی که روی چیزی می‌گذارید یا فناوری مورد استفاده شما نیست. تمرکز روی عملکرد و کاری است، که پلتفرم شما انجام می‌دهد. چه غیرمتمرکز باشد چه نباشد، چه در یک قرارداد هوشمند انجام شود یا نشود، مهم این است که این پلتفرم یک صرافی باشد.

تعریف صرافی از نظر SEC چیست؟

به طور کلی هر پلتفرمی که از قانون زیر طبیعت کند، در ایالات متحده آمریکا به عنوان بورس اوراق بهادار ملی شناخته می‌شود. در ادامه تعریف صرافی از نظر SEC را تشریح می‌کنیم:

پیشنهاد معاملات اوراق بهادار + عملکرد به عنوان صرافی = بورس اوراق بهادار ملی

هر پلتفرمی که از قانون بالا تبعیت می‌کند، باید در SEC به عنوان بورس اوراق بهادار ملی ثبت شود. به همین علت و به دلیل ماهیت بیشتر توکن‌ها که به عنوان اوراق بهادار شناخته می‌شوند و طبق قانون (3b-16(a صرافی‌ها ملزم به رعایت قوانین SEC هستند.

به طور کلی اگر هر پلتفرمی شرایط زیر را دارا باشد، به عنوان یک صرافی تلقی می‌شود:

• سفارشات در این پلتفرم‌ها خریداران و فروشندگان اوراق بهادار را گرد هم آورد.
• از روش‌های تعیین شده مثل ارائه تسهیلات معاملاتی یا تعیین قوانین استفاده کنند، که بر اساس این قوانین سفارش‌ها با هم تعامل دارند و خریداران و فروشندگان که این سفارش‌ها را وارد می‌کنند، با شرایط معامله موافقت کرده‌اند.

به همین دلیل یک صرافی غیرمتمرکز که معاملات اوراق بهادار را ارائه می‌کند، سفارش‌ها را جمع‌آوری کرده و از روش‌های ثابت برای تعامل سفارش‌ها استفاده می‌کند، صرف نظر از اینکه سفارش‌ها در یک بلاک چین قرار می‌گیرند یا خیر، به عنوان یک صرافی شناخته می‌شود.

اولین صرافی غیرمتمرکزی که درگیر قوانین صرافی‌ها با SEC شد، EtherDelta نام دارد. SEC در ۸ نوامبر سال ۲۰۱۸ (۱۷ آبان ۱۳۹۷) زاخاری کوبرن (Zachary Coburn) بنیان‌گذار اتردلتا را به دلیل راه‌اندازی یک بورس اوراق بهادار ملی که ثبت نشده است، متهم شناخت.

سازمان SEC به این نتیجه رسید که اتردلتا یک صرافی است و طبق قوانین این سازمان مشمول رعایت مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار می‌شود. شایان ذکر است که اتهامات SEC علیه صرافی اتردلتا نبود، بلکه این اتهامات متوجه شخص زاخاری کوبرن بوده و او باید پاسخگوی تمامی اتهامات باشد.

از همین رو و به دلایل گفته شده صرافی پنکیک سواپ نیز به عنوان یک صرافی شناخته می‌شود و برای اینکه بتواند به فعالیت خود به صورت قانونی ادامه دهد باید از قوانین SEC پیروی کند. یکی از قوانین SEC عدم ارائه خدمات به کشورهای تحت تحریم‌های ایالات متحده است که صرافی پنکیک سواپ نیز به منظور اجرای این قوانین، مجبور به تبعیت از آن است.

با شرایط فعلی آیا استفاده از پنکیک سواپ برای کاربران ایرانی امکان‌پذیر است؟

با توجه به اینکه صرافی پنکیک سواپ به صورت رسمی خبری مبنی‌بر عدم ارائه خدمات به کشورهای مختلف از جمله ایران در شبکه‌های اجتماعی خود بیان نکرده است و این پیغام به صورت پاپ‌آپ در صفحه اول این صرافی برای کاربران به نمایش درآمده است، آیا کاربران کشورهای تحت تحریم پنکیک سواپ همچنان می‌توانند از خدمات این پلتفرم استفاده کنند؟

ابتدا توضیحی در مورد قراردادهای هوشمند می‌دهیم و سپس به طور کامل تشریح می‌کنیم که آیا استفاده از پنکیک سواپ برای کاربران ایرانی همچنان امکان‌پذیر است یا خیر:

به طور کلی دو نوع قرارداد هوشمند برای ساخت و راه‌اندازی پلتفرم‌ها و توکن‌های مختلف، استفاده می‌شود. نوع اول قراردادهای هوشمند امکان اضافه کردن تغییرات، قابلیت‌های مختلف و غیره را نداشته و تیم سازنده به هیچ وجه نمی‌تواند این نوع قراردادها را دستکاری کند. نوع دوم قراردادهای هوشمند که Proxy Contract نام دارند، قابلیت اعمال تغییرات را داشته و تیم سازنده می‌تواند بدون اطلاع کاربران قابلیت‌هایی از جمله بلک لیست (BlackList) را به آن اضافه کند. بلک لیست از جمله قابلیت‌هایی است که تیم سازنده برای قفل کردن دارایی‌های افراد استفاده می‌کند؛ به طور مثال قرار داد هوشمند استیبل کوین‌های تتر و USDC هم از نوع Proxy Contract هستند و هم در قرارداد هوشمند آن‌ها قابلیت بلک لیست وجود دارد. به همین علت است که هر‌ از چند‌گاهی خبری مبنی‌بر بلوکه شدن تعدادی تتر در شبکه USDT به گوش می‌رسد؛ زیرا تیم سازنده آن این قابلیت را در قرارداد هوشمند آن قرار داده و همچنین می‌تواند قابلیت‌های جدیدی را نیز به آن اضافه کند.

با بررسی قرارداد هوشمند پنکیک سواپ توسط تیم میهن بلاکچین و با توجه به شباهت آن به قرارداد هوشمند نسخه دوم یونی سواپ، دریافتیم که در Smart Contract صرافی پنکیک سواپ هیچ‌گونه امکانی برای اعمال تغییرات در قراداد‌های هوشمند این صرافی توسط تیم آن امکان‌پذیر نیست. از این رو قراردادهای هوشمند پنکیک سواپ از نوع Proxy نیست و تیم سازنده نمی‌توانند این قراردادها را تغییر دهند.

از سوی دیگر در نسخه فعلی قرارداد هوشمند پنکیک سواپ، قابلیت Black List نیز وجود نداشته و در نتیجه آن‌ها نمی‌توانند دارایی‌های افراد را بلوکه یا فریز کنند. بنابراین استفاده از پنکیک سواپ همچنان برای کاربران ایرانی امکان‌پذیر است و با استفاده از این دکس محبوب خطری متوجه دارایی آن‌ها نخواهد بود. تحریم فعلی پنکیک سواپ صرفا برای IP کشور ایران بوده و با استفاده از فیلترشکن، دسترسی به سایت پنکیک سواپ هیچگونه خطری برای دارایی افراد نخواهد داشت.

نکته‌ای که کاربران ایرانی باید به آن توجه داشته باشند این است، که اگر از یونی سواپ و پنکیک سواپ استفاده می‌کنید با آی پی ایران به این صرافی ها متصل نشوید. و از وی‌پی‌ان یا وی پی اس آی‌پی ثابت (VPS) استفاده و تمام نکات امنیتی را رعایت کنید.

جمع بندی

با توجه به امکانات و قابلیت‌های متعدد، صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ به سرعت توانست به اولین دکس محبوب با بیشترین ارزش کل قفل شده در شبکه بایننس اسمارت چین تبدیل شود. همچنین کاربران ایرانی با توجه به امکانات این صرافی و عدم نیاز به احراز هویت علاقه زیادی به آن نشان داده و پنکیک سواپ به یکی از کاربردی‌ترین برنامه‌های غیرمتمرکز در بین کاربران ایرانی نیز تبدیل شد. کاربران ایرانی چند روز گذشته با باز کردن سایت این صرافی با پیغامی از سمت آن رو‌به‌رو شدند که به آن‌ها بیان می‌کرد از تاریخ ۱۸ اسفند سال ۱۴۰۱، صرافی پنکیک سواپ به آن‌ها خدمات ارائه نخواهد داد. این موضوع باعث سردرگرمی و نگرانی بسیاری از هموطنان به منظور استفاده از این صرافی شد. از این رو در این مقاله به این پرداختیم که با قطع شدن دسترسی به این صرافی، استفاده از پنکیک سواپ برای کاربران ایرانی همچنان امکان‌پذیر است؟ آیا می‌توان با استفاده از VPN همچنان از خدمات پنکیک سواپ بهره‌مند شد؟ و در صورت استفاده کاربران ایرانی چه خطراتی متوجه آن‌ها خواهد بود؟ نظر شما درباره تحریم کشورها توسط صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟ آیا این تحریم‌ها به ذات غیرمتمرکز بودن حوزه دیفای صدمه وارد خواهد کرد؟ آیا پس از تحریم ایران توسط پنکیک سواپ همچنان از این صرافی استفاده خواهید کرد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.